Adolfo de Abel Vilela
ADOLFO DE ABEL VILELA
(Lugo, 1946). Doutor en Xeografía e Historia. Especialista en Arte Moderna e Contemporánea. Profundísimo investigador da historia da cidade de Lugo á que lle dedicou distintos libros. Dentro da súa ampla obra e en relación co tema do Barroco, destacamos A pompa funeral e festiva como exaltación do poder. O cerimonial en Lugo (1999) e A festa barroca (2006).
Ciclo O Barroco. Lugopatrimonio
PRESENTACIÓN DE ADOLFO DE ABEL NA CONFERENCIA ”A FESTA BARROCA”.
Presentar a Adolfo Abel non e unha tarefa fácil, por ser unha persoa moi coñecida na nosa cidade, e especialmente para todos os que participamos nas actividades de Lugo Patrimonio.
A dificultade da presentación nace da imposibiblidade de falar en pouco tempo de tódalas actividades e de todos os campos ós que Adolfo adica ou adicou tempo.
A súa formación académica é polifacética. Fixo estudos das áreas de ciencias experimentais e humanísticas, sendo estas últimas polas que é máis coñecido. Doutor en xeografía e historia, comisario de moitas exposicións, Académico Correspondente da Real Academia da Historia; ten publicados 41 artigos de temas de historia da arte, 441 sobre historia da cidade de Lugo, e autor de 16 monografías e ten publicadas colaboracións xunto a outros autores en moitos libros. Os temas tratados na maioria destas publicacións son a muralla romana de Lugo, e aspectos históricos, artísticos e urbanísticos desta cidade dende o medievo ata a actualidade.
Noutro campo profesional Adolfo foi profesor numerario de ensinanza secundaria, hoxe felizmente xubilado, foi deputado do Parlamento de Galicia na primera lexislatura, e desempeñou cargos públicos vinculados coa cultura.
Como lucense que apoia a cultura sempre colabora, co seu tempo e coñecementos, con moitas asociacións da nosa cidade e provincia que teñen como obxectivo fundamental a posta en valor do patrimonio histórico artístico. Neste senso é destacabel que no ano 1999 o Concello encargoulle a organización das actividades culturais da campaña institucional para conseguir a declaración da muralla como Patrimonio da Humanidade.
Na actualidade Adolfo esta inmerso nun proxecto, o Centro de Interpretación da Burguesía, que vai a montar no Pazo das Pombas, que esperamos pronto sexa unha realidade, e que nos permitirá disfrutar dunha parte da súa colección de antigüedades, que comenzou hai 50 anos. A sección de cerámica de Pickman, e recoñecida como unha das mellores coleccións privadas de España. No ano 2005 o Museao de Bellas Artes de Asturias, publicou un libro sobre vistas de ciudades, onde recollen 14 pezas desta temática da súa colección.
A súa conferencia sobre a festa barroca ilustraranos sobre aspectos da socioloxía e da antropoloxía cultural deste período, e achegaranos aos principios políticos que moven a monarquía dos últimos Habsburgo e dos primeiros Borbóns, así como a forma de entender a vida e a relixión da Contrarreforma. Sobre este tema ten publicado un libro pouco coñecido, “ A Pompa Funeral e Festiva como Exaltación do Poder”, publicado polo Consejo Superior de Investigaciones Científicas (1999). Tamén, “A Festa Barroca”, en san Froilán. Culto e Festa” (2006), e “O Corpus en Lugo na idade moderna”. Lucensia. nº, 30 (2005).
Onte rematou a historia do parque Rosalía de Castro, para o Plan Director, no que levaba traballado desde hai sete meses. ¿Qué vai afacer ou lúns?. Poñerse a corrixir as probas do libro “A cidade de Lugo nos séculos XII ao XIV. Urbanismo e sociedade”, que publicará a Fundación Barrié na prestigiosa serie Galicia Histórica.
¿E depois?, vai rematar un libro sobre a Fonte da Porta Miñá e o Pazo de Orbán. Suma e segue.
Julia Cantalapiedra Álvarez
Salón Deputación Provincial, 4 de abril de 2008
O ramo para a Consellaría de Cultura
Pola ampliación que fixo dos días e horarios de apertura do monumento de Santa Eulalia de Bóveda. Poden agora as xentes sensíbeis vir dos lugares máis afastados que sempre terán un tempo para admirar o Monumento. Sabemos que non foi doada a solución e que ten os seus altos custos económicos. Facemos, de todos os xeitos, unha aportación, sempre co ánimo de axuda: quizabes, nos meses de verán, pechar ás 18,00 ou 18,30 h. sexa unha miga cedo. Non se podería axeitar mellor a distribución do horario durante a xornada?
Paseo polo Camiño Primitivo
Ás 20 h. no salón do centro cultural Uxío Novoneira, Adolfo de Abel Vilela e Lois Diéguez expuxeron con diverso material gráfico o tema: “Paseo polo Camiño Primitivo desde A Chanca deica o barrio de San Lázaro: monumentalidade e futuro”.
Os conferenciantes do acto sobre o Camiño Primitivo de Santiago ao seu paso pola cidade de Lugo e polo Carme chamaron a atención da Consellería de Cultura e do Concello de Lugo para que se poñan de inmediato a DELIMITAR E DESLINDAR dito Camiño, de xeito que se execute a Lei 3/1996 de protección dos Camiños de Santiago, E UNHA DAS PRINCIPAIS CONCLUSIÓNS DO CONGRESO celebrado e organizado pola Consellería de Industria e o Xacobeo. Desde aquela non se volveu saber máis dos acordos e de non ir adiante con urxencia perigará o próximo futuro do Camiño ao seu paso polo barrio do Carme, ameazado xa polo Plano Xeral de Ordenación Municipal.
Asimesmo, Lois Diéguez e Adolfo de Abel chamaron a atención do Concello para que o mesmo treito se limpe con urxencia, pois a auga e a lama impiden o paso polo Regueiro dos Hortos.
Paseo polo Camiño Primitivo no treito: A Chanca-San Lázaro
Os viaxeiros e viaxeiras que participaron no paseo polo Camiño Primitivo ao seu paso polo barrio do Carme e Regueiro dos Hortos comprobaron como esa riquísima zona arqueolóxica que aínda conserva o sabor da construción popular e mais dos camiños e hortos que forman un fermosísimo xardín natural, poden desaparecer en pouco tempo se os lugueses e luguesas non o evitamos. Nas súas intervención e coloquios que a ameaza produciu os asistentes insistiron en que se delimite urxentemente este Camiño para así gardalo das pas e da rapina.
A VIAXE A TEMES E UN PROXECTO DE ACTUACIÓN
A VIAXE A TEMES E UN PROXECTO DE ACTUACIÓN
A viaxe que o día 17 de xuño deste ano fixo un grupo de asociados de LugoPatrimonio ao Complexo de Temes, deixou constancia do interese que este importantísimo monumento ten para a arqueoloxía, historia e patrimonio de Galiza, constituíndo o mesmo o vestixio máis antigo da arte paleocristiá. Sendo conscientes, ademais, do abandono no que a administración o mantén, e das posibilidades que ofrece para o desenvolvemento artístico, turístico e económico da zona, solicitamos da Consellaría de Cultura, Deputación e Dirección Xeral de Turismo as seguintes actuacións:
1. Escavacións.
Necesidade de completar unhas boas escavacións tanto no interior da Igrexa como no seu circundo, nas que se incluiría a casa rectoral, como xeito de completar as investigacións realizadas entre outros estudosos, por D. Xaime Delgado Gómez.
2. Infraestrutura.
a) Necesidade de modificar os difíceis accesos que levan ao Complexo tanto desde Castro-A Barrela, como desde Os Peares.
b) Necesidade de infraestrutura relacionada coa atención ao público que se despraza a Temes para ver o Monumento (aloxamento, servizos de restaurante...)
3. Información e sinalización
a) Edición de folletos explicativos da historia e monumentalidade de Temes, espallándoos polos circuítos turísticos da Xunta de Galiza e demais institucións, fóra, tamén, do noso país.
b) Sinalización do complexo de Temes desde os puntos máis importantes que levan á igrexa, acaidamente Os Peares, Chantada, A Barrela, Castro e Monforte.
Conferencia de Xaime Delgado sobre o complexo de Temes
BREVE SÍNTESE DO CONTIDO HISTÓRICO-CULTURAL DO COMPLEXO DE TEMES 1) PREHISTORIA. 2) O TEMES ROMANO. 3) O TEMES ROMANO-CRISTIÁN. 4) O TEMES XA CRISTIÁN. 5) O TEMES ALTO-MEDIEVAL. 6) O TEMES DA BAIXA IDADE MEDIA. 7. O TEMES CONTEMPORÁNEO. 8. INTERESANTE RECTORAL. Lugo, xuño do 2006
(Por Xaime Delgado Gómez)
a) Temes, nome indíxena (de raíz indoeuropea?).
b) “Castro de ladeira” (sobre o que estivo e está todo o complexo).
a) Ara romana a “deuses lares-viais”
b) Por aquí pasaba unha “vía romana” secundaria.
a) Un romano (militar?) xa cristián emparentado cos Temes:
1) Decide facer aquí, na súa propiedade, un MAUSOLEO.
2) Vai a Roma e trae un cargamento de prefabricadas pezas de mármore (a tapa dun SARCÓFAGO; 6 capiteis (só 4 en principio); columnas, pilastras, etc.).
3) Transporta este material polo río Miño deica o “Portus Polumbarius” (Pombeiro).
b) Gran MAUSOLEO á beira da “vía” (segundo invariábel costume romano).
§ A pomba e a palma de granito, do Mausoleo, son feitas aquí.
§ (Está relacionada cos seus restos a tradición do “Corpo Santo”?).
§ Confirmarano seguramente algún día unhas necesarias escavacións.
§ Aquí, na casa do Romano, fúndase unha “Domus Ecclesiae”, ou Igrexa Doméstica.
§ Máis tarde probabelmente o MAUSOLEO se transformou en oratorio.
o Dedicado xa a Santa María, primeirísima advocación titular?
o Atendido xa por monxes-ermitáns (da agora Ribeira Sagrada?)
§ No 805 é consagrada a primeira igrexa monasterial de Santa María.
§ Aí está o documento escrito.
§ Pezas máis interesantes deste tempo: cimacio (agora pía de auga bendita), cruz visigótica do muro exterior, modillón...
§ Gran complexo do Señor de Temes (Residencia, Torre vixía-defensora (arras, 1467), Igrexa monasterial-parroquial, Mosteiro (residencia de monxes).
§ Bastante documentación medieval referida a Temes.
§ Decadencia, en séculos posteriores.
§ Curiosa mención en 1591: Antonio Pereira de Ourense busca datos sobre Vasco de Temes (sepultura en Lousada), “atopa pedras labradas de gran edif. de alabastro”.
§ Reedificación da igrexa en 1776 (data nunha trabe).
§ Xeneral pobreza de medios (segundo reseña do Libro de Fábrica).
§ Case todo o material marmóreo é reutilizado nos muros.
§ Pinturas renacentistas-barrocas no presbiterio (hai outras debaixo?).
§ Trasládase para aquí un bo retablo barroco.
§ Axéitase no retablo un extraordinario sagrario renacentista.
§ A súa longa historia: a) Sobre asentamentos prehistóricos e romano-visigóticos? b) De ben visíbeis etapas diferentes. c) Dignísimo exemplar rural a conservar.
§ Extraordinaria atalaia de fermosas vistas panorámicas.